Cegła do cegły... będzie dom...
Cegła to podstawowy, popularny materiał budowlany. Formowana jest z gliny, głównie w kształt prostopadłościanu.
Cegła jest najbardziej naturalnym, najzdrowszym i szeroko wykorzystywanym materiałem budowlanym.
Każdy z boków cegły nazywa się kolejno: podstawa, wozówka i główka.
Cegła scharakteryzowana jest jako materiał ceramiczny, który dzięki procesowi wypalania nabywa dużą wytrzymałość mechaniczną i odporność na warunki atmosferyczne.
Charakterystyka cegły
Z uwagi na charakter i potrzeby portalu prezentowane informacje skupiają się na cegle ceramicznej, jako materiale elewacyjnym, stosowanym w technologii budowy ścian trójwarstwowych.
Konstrukcyjne – w technologii budowy ścian trójwarstwowych cegły te wykorzystywane są do tworzenia wewnętrznych ścian nośnych (konstrukcyjnych). Dzięki dużej wytrzymałości na ściskanie mają zdolność przenoszenia znacznych obciążeń budynku. Zazwyczaj odznaczają się dobrą przewodnością cieplną przez co stosunkowo słabo izolują wnętrze. Do cegieł konstrukcyjnych należą m.in.: cegły budowlane pełne, cegły dziurawki, cegły kratówki, pustaki etc.
Elewacyjne – przeznaczone są do oblicowywania ścian, czyli murowania ściany elewacyjnej (tzw. ściany osłonowej). Dzięki dobrym właściwościom izolacyjnym stanowią nie tylko estetyczne wykończenie, ale także bardzo dobrą osłonę dla budynku.
Klinkierowe – cegły o bardzo ścisłej, spieczonej strukturze. Charakteryzują się niską nasiąkliwością (do 6%) i wysoką wytrzymałością na ściskanie (przynajmniej 25 MPa). Cegłę elewacyjną można określić mianem klinkierowej jeśli spełnia jednocześnie oba te warunki.
Licowe – cegły licowe posiadają zazwyczaj strukturę porowatą. W związku z tym charakteryzują się wyższą nasiąkliwością aniżeli cegły klinkierowe (do 22%) i mniejszą wytrzymałością na ściskanie. Niemniej jednak cegły licowe mogą być z powodzeniem wykorzystywane do budowy ścian osłonowych budynków. Biorąc pod uwagę technologię produkcji i właściwości, wśród cegieł licowych wyróżniamy cegły ręcznie formowane oraz cegły produkowane metodą ciągnioną, czyli tą samą co cegły klinkierowe, ale niespełniające ich parametrów.
Kilka faktów historycznych
Najstarsze ślady cegły pochodzą z Azji Przedniej (Jarmo, Jerycho) z VII tysiąclecia p.n.e.
Produkcja cegieł została zapoczątkowana wśród kultur starożytnego Wschodu.
Pierwsze cegły robione były z błota i wypalane na słońcu.
Pod koniec IV tysiąclecia p.n.e. w Mezopotamii zaczęto używać cegły wypalanej, ale tylko do znaczących budowli, ponieważ ze względu na niewystarczającą ilość opału, koszt wypału cegły był bardzo wysoki.
Budowle z nietrwałej cegły mułowej licowano z zewnątrz cegłą wypalaną, która często pokryta była barwnym szkliwem- glazurą o bogatych kolorach i motywach dekoracyjnych.
Od czasów babilońskich wytłaczano w cegle napisy i stemple, np. kartusze faraonów lub znaki wytwórcy czy właściciela.
Cegła mułowa zwana też cegłą surową (surówką), była stosowana w Egipcie, który był drugim najstarszym ośrodkiem budownictwa z surówki.
Cegły suszone i wypalane występowały też w starożytnych kulturach Azji, m.in. w Indiach, Chinach i Indonezji.
W Grecji jako że, podstawowym materiałem budowlanym było drzewo i kamień, cegła użytkowana była na mniejszą skalę. Była to staranie suszona 2-5 letnia cegła.
Rzymianie początkowo w budownictwie stosowali cegłę suszoną. Cegła wypalana, choć znana od dawna, została u Rzymian upowszechniona w okresie panowania J. Cezara.
Po upadku Imperium Rzymskiego osiągnięcia techniczne w zakresie produkcji ceramiki przejęło Cesarstwo Bizantyjskie, doskonaląc je i rozwijając przez następne parę wieków.
Po zaniku użycia i produkcji cegły w Europie, powróciła ona dopiero w XI w n.e. z mauretańskiej Hiszpanii.
We Francji powstał nowy styl w architekturze, zwany gotykiem, w którym wypalana cegła stała się głównym materiałem budowlanym
Początek XIII stanowił rozkwit architektury gotyckiej w Polsce oraz rozwój produkcji cegieł.
Kazimierz Wielki w II połowie XIV wieku otoczył murami 27 miast i wzniósł 53 zamki.
Zygmunt August ustalił pierwszą w Polsce normę budowlaną, w której przepisowe wymiary cegły to 3x6x12 cali.
W XVI wieku cegła przestała być jedynie materiałem do wypełniania ścian i pól sklepiennych a zaczęła się gruntować tradycja budownictwa ceglanego, pełnego bogatych ceglanych szczytów, zendrówkowych dekoracji ścian czy sklepień żebrowych.
W XIX wieku cegły zaczęto produkować na masową skalę. Rozwój technologiczny i pojawienie się nowych pieców do wypału cegieł pozwoliły na przyspieszenie produkcji. W Polsce doskonałym przykładem są tutaj zabudowania w Łodzi czy Żyrardowie.
Zalety cegły jako materiału elewacyjnego
Trwałość
Cegła należy do materiałów naturalnych, o których powiedzieć można, że „starzeją się z klasą”. Dlaczego? Przede wszystkim jest to kwestia niezwykłej trwałości, o której chyba nikogo, kto choć raz mógł obejrzeć starą warownię czy nawet kamieniczkę na jednym z polskich rynków, nie trzeba przekonywać. Według opinii ekspertów budowlanych ceglane elewacje, to inwestycja na ponad 100 lat. Ale nie sama solidność ma tu znaczenie, bo przecież co nam po pięknej elewacji, która po 10 latach traci swój urok i wygląd? No właśnie i tu cegle należą się owacje, ponieważ jako jeden z niewielu materiałów budowlanych oprócz wysokiej wytrzymałości odznacza się również odpornością na zmianę koloru. Nie blaknie pod wpływem promieni słonecznych operujących na jej powierzchni, a upływający czas dodaje jej jedynie uroku i swoistego charakteru.
Wytrzymałość
Cegły klinkierowe są wyjątkowo twarde i w normalnych warunkach użytkowania niełatwo je zarysować czy uszkodzić w inny sposób. W przypadku cegieł ręcznie formowanych, które nie odbiegają bardzo twardością od cegieł klinkierowych, dodatkowym atutem jest unikatowa, nieregularna struktura sprawiająca, że drobne uszkodzenia na jej powierzchni są niezauważalne. Dodatkowo lico z dwóch stron pozwala na dobranie na etapie murowania tej, najbardziej odpowiadającej estetycznym preferencjom. Cegły klinkierowe oraz ręcznie formowane (ze względu na inną strukturę wewnętrzną) są odporne na działanie czynników atmosferycznych, mróz, korozję biologiczną i czynniki chemiczne.
Elegancja
Choć oczywiście odczucia estetyczne są zawsze sprawą bardzo indywidualną, to szeroki wybór kolorów, rodzajów i rozwiązań ciągle pojawiających się w świecie cegieł, pozwala nawet najbardziej wymagającym osobom, znaleźć coś, co trafi w ich unikalne poczucie piękna i estetyki. Takim sposobem cegła, czy to klinkierowa, czy ręcznie formowana potrafi wpisać się właściwie w każdy element krajobrazu. Nie straszne jej otoczenie wielkiego miasta, osiedle małych domków, wytwornych rezydencji, czy wiejskie zacisze. Można by stwierdzić że elewacje domów z cegły rządzą się swoimi prawami i nawet jeśli niekoniecznie zachwycą tę część dla, której materiał ten odszedł już do lamusa, to zawsze będą naturalnym i gustownym elementem z charakterystyczną nutką luksusowości, w znaczący sposób podnoszącym wartość nieruchomości.
Bezpieczeństwo
W wyborze materiału elewacyjnego prócz kwestii estetycznych, bardzo duże znaczenie mają także bardziej obiektywne, zagadnienia praktyczne. W dużym skrócie można by napisać, że cegła znacznie poprawia jakość i komfort życia, zapewniając jednocześnie wysokie bezpieczeństwo. Oprócz bycia wysoce wytrzymałym materiałem, pozwalającym na utrzymanie stabilności konstrukcyjnej budynku, jest także ognioodporna i nie emituje toksycznych substancji w przypadku pożaru, co pozwala na utrzymanie bezpieczeństwa mieszkańców i ograniczenie szkód materialnych. Cegła zapewnia również dobrą izolację termiczną, co pozwala na utrzymanie stałej temperatury wewnątrz budynku i minimalizację ryzyka wystąpienia pleśni i grzybów.
Jakość
Dom jest inwestycją długoterminową i w taki sposób należałoby również analizować wydatki z nim związane. Cegła nie należy do grona materiałów najtańszych, lecz elewacja z niej wykonana stanowi wydatek jednorazowy, poczyniony jedynie na etapie budowy. Całkowity koszt rozkłada się zatem na lata i rekompensuje go oszczędność związana z brakiem konieczności odświeżania elewacji co kilka lat. Wspomniana już zdolność do akumulacji ciepła ma znaczący wpływ na redukcję kosztów związanych z ogrzaniem budynku w zimie. Ceglana elewacja podnosi i utrzymuje szacunkową wartość nieruchomości przez lata.
Naturalność
Cegła to materiał budowlany o naturalnym pochodzeniu. Wytwarzana jest z gliny, piasku i wody, co oznacza, że jest to materiał niezwykle przyjazny dla środowiska i nie ma negatywnego wpływu na zdrowie ludzi. Nie zawiera szkodliwych substancji chemicznych, które mogą emitować się w powietrze i szkodzić mieszkańcom budynku. Dodatkowo, wysoka trwałość i odporność na czynniki zewnętrzne cegły oznacza, że ta wymaga jedynie minimalnej konserwacji i może przetrwać wiele dziesięcioleci, co przekłada się na mniejszą ilość odpadów budowlanych i czyni ją wysoce ekologicznym surowcem.
Uniwersalność
Cegły klinkierowe i ręcznie formowane są bardzo uniwersalnymi materiałami budowlanymi, które mogą być wykorzystywane w różnych typach budynków i projektów architektonicznych do budowy elewacji, ścian wewnętrznych, kominów, schodów zewnętrznych i innych elementów konstrukcyjnych. Może być stosowana zarówno w nowoczesnych budowlach z prostymi, minimalistycznymi kształtami, jak i w budynkach z elementami klasycznymi i tradycyjnymi.
Mikroklimat
Mikroklimat wewnątrz ceglanych budynków jest wyjątkowo korzystny dzięki zdolności cegły do akumulowania ciepła. W czasie ciepłych dni cegła absorbuje energię słoneczną, a następnie uwalnia ją stopniowo w ciągu dnia, co pozwala utrzymać stałą temperaturę wewnątrz budynku. Dodatkowo, cegła jest materiałem paroprzepuszczalnym, co umożliwia regulację wilgotności wewnątrz pomieszczeń, zapobiegając nadmiernemu gromadzeniu się pary wodnej i zapewniając zdrowy klimat dla mieszkańców. Dlatego też, cegła pozostaje popularnym materiałem budowlanym ze względu na swoje korzystne właściwości w kwestii mikroklimatu.