Spoinowanie elewacji klinkierowych
Spoinowanie elewacji klinkierowych
Naturalnym efektem wbudowania elementu murowego (np. z cegły) jest wytworzenie przestrzeni między tymi elementami, które zwane są potocznie „fugami” lub „spoinami”.
W przypadku elewacji klinkierowych słowo „spoina” jest rozumiane dwojako. W czasie murowania - jako wypełniona zaprawą murarską przestrzeń między cegłami, natomiast w czasie wykańczania elewacji - jako proces ostatecznego uformowania połączenia elementów murowych tak, by nadać im (oraz całej elewacji) estetycznego wyglądu.
Ze względu na szerokość spoiny rozróżnia się dwa rodzaje murowania:
- na tzw. cienkie spoiny (2-3mm),
- na tzw. tradycyjne spoiny.
Zgodnie z PN EN 845-1 2004 r. szerokość spoin przy tradycyjnym murowaniu elementów murowych powinna mieścić się w granicach 8-15 mm. Zadaniem spoiny (poza funkcją estetyczną jaką pełni zewnętrzna jej powierzchnia) jest połączenie elementów murowych, przeniesienie obciążeń z elementu na element oraz niwelowanie odchyłek wymiarowych elementu murowego. Podstawową zasadą estetycznego wykonania elewacji jest to, by spoiny pionowe leżały w jednej osi (różnice w szerokości spoin nie będą widoczne pod warunkiem, że będą leżały w jednej osi).
Zaprawa do spoinowania
Spoinowanie stanowi jedną z najważniejszych czynności spośród wszystkich etapów wznoszenia ściany osłonowej. Same spoiny stanowią zwykle 20-25% powierzchni elewacji (w zależności od formatu elementu murowego), a od ich jakości, kształtu i poprawnego wykonania zależy ostateczny wygląd całej elewacji. Do spoinowania zaleca się używanie gotowych mieszanek do spoinowania klinkieru, przy czym bardzo ważne jest tu przestrzeganie instrukcji dozowania wody (informacje o zapotrzebowaniu na wodę podane są zawsze na opakowaniu) tak by uzyskać właściwą konsystencję (tzw. konsystencja mokrej ziemi). Nadmiar wody niezużyty w procesie wiązania (zarówno w przypadku zaprawy do murowania, jak i spoinowania) może powodować rozpuszczanie soli wapnia zawartych w zaprawie a następnie powstawanie na elewacji solnych wykwitów.
Pewnym dodatkowym zabezpieczeniem przed tego typu zdarzeniem jest stosowanie zapraw z dodatkiem trasu (rodzaj mączki wulkanicznej, której zadaniem jest wiązanie zanieczyszczeń) natomiast nawet to zabezpieczenie nic nie zmieni jeśli do zaprawy trafi zbyt duża ilość wody.
Wykonywanie spoin
W praktyce popularne są dwa sposoby spoinowania:
- w trakcie murowania - tzw. murowanie z jednoczesnym spoinowaniem,
- jako odrębny proces minimum 7 dni po zakończeniu prac murarskich.
W pierwszym przypadku - spoinowanie wykonuje się w jednym cyklu tą samą zaprawą, której używało się wcześniej do murowania cegieł (zaprawa do murowania i spoinowania).
W drugim przypadku, po zakończeniu prac murarskich, dokonuje się usunięcia części zaprawy murarskiej przez tzw. podcięcie na głębokość 10-15 mm, a sam proces spoinowania wykonuje się po około 7-10 dniach po związaniu i wyschnięciu zaprawy murarskiej. Do tego celu używa się zaprawę do spoinowania. Metoda ta nosi też nazwę metody renowacyjnej, gdyż dokładnie te same czynności wykonuje się w przypadku restaurowania budynków z cegły - podcinając usuwa się starą spoinę a powstałą przestrzeń uzupełnia się świeżą zaprawą.
Większą popularnością wśród wykonawców cieszy się, ze względu na mniejszą pracochłonność, metoda pierwsza.
Spoinowania cegieł/płytek z klinkieru (formowania zewnętrznej części spoiny) nie wolno wykonywać przez rozcieranie fugi na powierzchni cegły tak, jak ma to miejsce przy spoinowaniu płytek glazurowanych (łazienkowych). Powstałe w ten sposób na klinkierze zabrudzenia mogą okazać się trudne, a w niektórych przypadkach wręcz niemożliwe do usunięcia.
Niemal każdy Wykonawca ma swoją własną metodę na wykonanie i wykończenia zewnętrznej powierzchni spoin, jednak najpowszechniej stosowane jest spoinowanie za pomocą kielni spoinówki.
Czynność tę należy wykonywać od góry do dołu zaczynając od spoin pionowych a kończąc na spoinach poziomych. Resztki zaprawy usuwa się z elewacji za pomocą miękkiej szczotki.
Wypełnianie spoin wykonuje się w kolejności: od góry do dołu elewacji: 1/ spoiny pionowe 2/ spoiny poziome.
Bardzo ważnym elementem wpływającym na trwałość elewacji jest kształt spoiny.
Najładniejszą spoiną ukazującą i podkreślającą głębię elewacji jest spoina cofnięta, jednak pod względem technicznym najlepszym rozwiązaniem jest spoina wykonana do lica muru. (nr 1; nr 5). Spoiny wykonane w ten sposób chronią mur przed penetracją wody, nie pozwalają na powstawanie osadów, a także nie przyjmują kurzu. Kompromisem między trwałością a estetyką jest spoina wklęsła (nr 3), która ukazuje „głębię muru” a jednocześnie sprawia, że na elewacji nie zatrzymuje się woda. Stosowanie cofniętych spoin (nr 6) nie jest dobrym rozwiązaniem ze względu na powstanie półki gromadzącej wilgoć i zanieczyszczenia.
I na koniec generalna uwaga. Urządzeniem do spoinowania /jeśli nazwać to można właśnie w ten sposób, / jest tzw. spoinówka /patrz foto, 2/, ale większą rolę odgrywają tu sprawne ręce fachowca, bo — spoinowanie jest pewnego rodzaju sztuką (w 90% od tego zabiegu zależy wygląd i trwałość elewacji) - a sztuki nie da się zautomatyzować. To powinien robić człowiek, dobry fachowiec, bo od jego fachowych umiejętności zależy końcowy efekt całej elewacji /zdjęcie obok/ i jej trwałość.
mgr inż. Piotr Wojtasik
Ceramika Budowlana nr 4/2008
