Informacje ogólne

Poradnik wykonawcy ma na celu przedstawienie zasad prawidłowego wznoszenia elementów i obiektów z cegieł klinkierowych i elewacyjnych (licowych). Przestrzeganie zaleceń i wytycznych zawartych w niniejszym poradniku, powinno być pomocne przy organizacji oraz wykonywaniu robót budowlanych. Informacje przekazane, powinny ustrzec wykonawcę i/lub inwestora przed wpływem i skutkami niepożądanych wykwitów, wysoleń, pękań, kruszenia się, różnicy w odcieniu zapraw murarskich i do fugowania.

Przyczyny powstawania wykwitów i wysoleń na elewacjach z cegły klinkierowej

a. Wadliwa dokumentacja projektowa

Obiekty murowane lub ich elementy (np. gzymsy, parapety, korony lub zwieńczenia murów, daszki nad słupkami) wykonywane z cegieł, powinny być zaprojektowane tak, aby jak najmniej były wyeksponowane na działanie wody opadowej lub innych niekorzystnych warunków atmosferycznych. W przypadku projektowania zakończenia słupków ogrodzeniowych wykończonych tzw. czapami, należy zadbać o to, aby wszelkie nakrycia miały cechy wodoszczelne. Idealnym rozwiązaniem są elementy wykonane z jednorodnej glazurowanej ceramiki lub betonowych prefabrykatów. Projekt powinien bezwzględnie zawierać wytyczne dotyczące wbudowania izolacji przeciwwilgociowych i/lub przeciwwodnych poziomych i/lub pionowych, skutecznie odcinających podciąganie wilgoci np. z gruntu. Dokładne informacje i wytyczne znajdziemy w „Konstrukcje murowe. Projektowanie i obliczanie” PN-B – 3002:2007

b. Zastosowanie niewłaściwych zapraw murarskich

Do murowania elementów architektonicznych z cegieł klinkierowych oraz fasadowych (licowych) nie zaleca się stosowania zapraw przygotowywanych bezpośrednio na budowie. Wskazanym jest stosowanie zapraw fabrycznie przygotowanych w workach.

W przypadku stosowania cegieł klinkierowych o określonej wartości nasiąkliwości własnej, należy dobrać odpowiednią zaprawę zgodnie z jej nasiąkliwością wyrażaną w %. W przypadku cegły, której nasiąkliwość będzie pozycjonowana na skraju dwóch rodzajów zapraw, należy użyć zaprawy przeznaczonej do cegieł o większej nasiąkliwości. Zastosowanie niewłaściwych zapraw pod względem cech nasiąkliwości cegieł, może doprowadzić do szeregu zjawisk lub uszkodzeń na murowanych elementach lub obiektach. Norma dot. „Wymagania dotyczące zapraw do murów.” PN-EN 998-02:2010

c. Przeprowadzanie prac murarskich w złych warunkach pogodowych

Temperatura powietrza, podłoża oraz cegieł w trakcie wykonywania prac murarskich i przez kolejnych 7-14 dni, powinna mieścić się pomiędzy +5°C do +30°C.
W temperaturach niższych niż +5°C, reakcja hydrauliczna, czyli wiązanie cementu, piasku i wapna zachodzi znacznie wolniej lub przechodzi w stan „wstrzymania”. Taki stan może spowodować, że część rozpuszczalnego w wodzie wodorotlenku wapna, może nie wejść w reakcję i pojawić się na licu spoin lub cegieł w postaci białych lub srebrzystych nalotów. Wysokie temperatury, silny wiatr i promienie słoneczne, mogą z kolei powodować zbyt szybkie wysychanie zaprawy.

d. Błędy wykonawcze, brak zachowania norm oraz zasad dobrej sztuki budowlanej

Najczęstszymi przyczynami zgłoszeń reklamacyjnych są niewłaściwie prowadzone roboty budowlane, często niezgodne z normami lub tzw. dobrą sztuką budowlaną. „10 zasad dobrego murowania” - przedstawiają zalecenia i wytyczne, które powinny ustrzec wykonawcę i/lub inwestora przed popełnieniem najczęściej występujących błędów podczas murowania cegieł klinkierowych.*

*10 Zasad dobrego murowania znajduje się na końcu poradnika.

System zapraw murarskich do klinkieru z trasem Tubag

Asortyment zapraw murarskich w systemie zapraw V.O.R do klinkieru z trasem Tubag

Zaprawa murarska V.O.R. VK PLUS T
Do murowania cegieł klinkierowych, cegieł ręcznie formowanych, wapienno-piaskowych, ekstremalnie nasiąkliwych (powyżej 10%). Specjalnie opracowana formuła zaprawy VK PLUS T gwarantuje wysoką przyczepność zaprawy do cegły, odporność na gwałtowne opady oraz brak wysychania czy odparzenia spoiny w miejscach styku z cegłą, nawet bez uprzedniego zwilżania cegieł. Zaprawa z oryginalnym trasem Tubag.

Zaprawa murarska V.O.R. VK 01 T
Do murowania cegieł klinkierowych, ręcznie formowanych i okładzinowych o dużej nasiąkliwości (8-10%). Gwarantuje dobrą przyczepność zaprawy do cegły, a w rezultacie szczelną i wytrzymałą spoinę. Zaprawa z oryginalnym trasem Tubag.

Zaprawa murarska V.O.R. VM 01 T
Do murowania cegieł klinkierowych i okładzinowych o średniej nasiąkliwości (3-8%). Zaprawy VM 01 T mają specyficzną zdolność zatrzymywania wody zarobowej w dojrzewającej zaprawie, zapewniając lekką i ciągłą obróbkę, a w rezultacie – trwałą i estetyczną spoinę. Zaprawa z oryginalnym trasem Tubag.

Zaprawa murarska V.O.R. VZ 01 T
Do murowania cegieł klinkierowych o małej nasiąkliwości (od 2 do 5%). Specjalnie dobrane uziarnienie i mieszanka spoiw tej zaprawy zapobiega „pływaniu” cegieł, a zawartość wilgoci w murze regulowana jest poprzez otwarte dyfuzyjnie spoiny. Zaprawa z oryginalnym trasem Tubag.

Narzędzia, sprzęt i środki pomocnicze

• Rusztowania
• Rusztowaniowe siatki zabezpieczające
• Plandeki ochronne
• Naczynie (kastra) do przygotowania zaprawy
• Wyskalowane naczynie do odmierzania wody zarobowej
• Wolnoobrotowe mieszadło typu Colomix
• Kielnia murarska
• tzw. długa spoinówka (fugówka)
• tzw. krótka spoinówka (fugówka)
• Zamiennie do fugówek – drewniany trzonek, wąż gumowy ogrodowy (krótki odcinek)
• Łaty pionowe (np. kantówki drewniane 10 x 10 cm)
• Sznur murarski – poziom
• Poziomica i/lub tzw. szlaufwaga
• Młotek murarski
• Ołówek murarski
• Taśma miernicza
• Tablet ze szczerbinką do spoinowania spoin poziomych i pionowych
• Szczotki do czyszczenia powierzchni

Rodzaje cegieł

Cegły budowlane ceramiczne lub wapienno-piaskowe są wyrobem bardzo uniwersalnym. Przy pomocy cegieł można wznosić niemal wszystkie rodzaje ścian.

Cegły pełne są produkowane zazwyczaj w klasach: 5; 7,5; 10; 15; 20. Wg Normy PN-EN 771-1:2006 „Wymagania dot. elementów murowych. Część I: Elementy murowe ceramiczne”.

Bardzo istotnym parametrem jest nasiąkliwość wagowa elementu murowego. Cegły klinkierowe i elewacyjne można podzielić ze względu na nasiąkliwość na grupy:

• cegły klinkierowe o niskiej nasiąkliwości ok. 2-5%
• cegły klinkierowe i elewacyjne średnio nasiąkliwe 3-8% (najczęściej występujące cegły produkowane i stosowane w Polsce)
• cegły elewacyjne mocno nasiąkliwe 8-10%
• cegły elewacyjne ekstremalnie nasiąkliwe pow. 10%
• cegły wapienno-piaskowe
• cegły pełne i drążone tzw. dziurawki
• cegły kratówki
• cegły modularne

Stan fizyczny nasiąkliwości cegieł decyduje m.in. o czasie wiązania zaprawy – zastosowanie zaprawy niekompatybilnej z nasiąkliwością cegły, może znacząco wpływać na zakłócenie procesu wiązania i twardnienia zaprawy.

Aby uniknąć problemów na budowie, zalecanym jest sprawdzenie zapraw murarskich pod kątem zgodności rodzaju produktu, koloru, daty produkcji, numeru szarży. Zaprawy z dwóch lub trzech odmiennych szarż, powinny zostać wymieszane między sobą podczas zarabiania zapraw wodą w jednym do tego przeznaczonym naczyniu. W przypadku wykorzystywania więcej niż jedna paleta danej zaprawy, również z jednej szarży, zalecanym jest pobieranie zapraw równocześnie z kilku palet.

Elementy murowe przed wbudowaniem, powinny być bezwzględnie sprawdzone pod kątem zgodności kolorystycznej, tekstury powierzchni, rodzaju (dziurawka, pełna) i pochodzenia z tej samej szarży produkcyjnej. Po każdym zakończeniu prac budowlanych pozostałe cegły powinny zostać zabezpieczone przed wpływem niekorzystnych warunków atmosferycznych.

Elementom oraz cegłom murarskim, z uwagi na różnorodność form i kształtów, zostały nadane formaty określające ich rozmiary.

Prace przygotowawcze na budowie

• Dokładna analiza rysunków projektu technicznego. Ustalenia dotyczące wątku wiązania cegieł. Należy określić średnią wysokość warstwy – jest to suma średniej wysokości cegły oraz grubości spoiny poziomej. Np. dla cegieł o formacie NF: wysokość 71 mm oraz spoiny poziomej 12 mm, średnia wysokość warstwy wynosi 83 mm. Dzięki takiemu założeniu, uzyska się powtarzalny układ wiązania cegieł w murze.
• Murowany element powinien zostać jako pierwszy rozmierzony wg. Planum pionowego. Rozmierzenie zazwyczaj rozpoczynamy od górnej krawędzi nadproży otworów konstrukcyjnych do góry i do dołu w odstępach równych średniej wysokości warstwy.
• Na dwóch przeciwległych stronach murowanego odcinka, należy zamontować stabilnie dwie pionowe łaty o wysokości ok. jednej kondygnacji.
• Na zamocowanych pionowych łatach, należy zaznaczyć rozmierzone poziomy warstw. Pierwsza dolna spoina jest spoiną startową - wyrównującą i powinna wyrównać odchyłki poziomu nawet o kilka centymetrów.
• Cegły lub inne elementy murowe dostarczone na budowę, powinny być zapakowane na palecie i zafoliowane fabrycznie (w przypadku zakupu pełno-paletowego). Miejscem składania cegieł powinno być miejsce uniemożliwiające zabrudzenie cegieł, podciąganie wody z gruntu, powinno być zabezpieczone przed wpływem niekorzystnych warunków atmosferycznych. Cegły lub elementy murowe powinny być suche, niezmarznięte, nienarażone na uszkodzenia mechaniczne.

Wykonanie fundamentu

W budownictwie jednorodzinnym najbardziej typowy fundament złożony jest ze spodu w postaci ławy fundamentowej oraz ze ścian fundamentowych, które w budynkach podpiwniczonych spełniają funkcję ścian piwnic. Najczęściej stosowane są ławy betonowe, które wylewa się bezpośrednio w gruncie. Minimalna wytrzymałość podłoża betonowego to beton klasy B 15. Z reguły mają one prostokątny, albo kwadratowy przekrój. Ich grubość mieści się w granicach 30-40 cm, a szerokość 60-80 cm. Aby były one bardziej odporne na nierównomierne osiadanie gruntu, układa się w nich zbrojenie z prętów stalowych. Następnie konstrukcję z ławy wypełnia się betonem, poziomuje się jej powierzchnię i wznosi ściany. Styki sąsiadujących płaszczyzn, np.: połączenia ścian z ławami fundamentowymi powinny być wyoblone poprzez wykonanie tzw. faset o promieniu ok. 5 cm (do wykonania faset można użyć zaprawy murarskiej quick-mix Z01 lub bitumicznej powłoki uszczelniającej quick-mix BD 2K). Wykonanie fundamentów murowanych lub lanych betonowych, powinno być zgodne z projektem budowlanym.

1. W przypadku wykonania ławy fundamentowej i/lub ściany fundamentowej wykonanej z betonu, zalecane jest użycie zaprawy quick-mix B03 – zużycie ok. 20 kg/m²/10 mm.
2. W przypadku wykonywania ściany fundamentowej z bloczków betonowych lub cegły pełnej ceramicznej, do ich murowania zalecamy użyć zaprawę cementową murarską quick-mix Z 01 - zużycie ok. 32-45 kg/m² lub zaprawę murarską specjalistyczną do kanałów i szybów quick-mix SBM - zużycie ok. 43-53 kg/m².

WAŻNE – murowanie ścian fundamentowych musi odbywać się na pełną spoinę!

Strefy przemarzania gruntu

Wykonanie izolacji przeciwwilgociowej poziomej i pionowej

Obiekty murowane z cegieł klinkierowych z przeznaczeniem jako: elewacje (ściany osłonowe), kominy, słupki ogrodzeniowe, przęsła ogrodzeniowe, murki oporowe, fundamenty, cokoły, kominki oraz grille ogrodowe i mała architektura ogrodowa, powinny być chronione przed wpływem wilgoci oraz wody. Prawidłowo wykonana izolacja przeciwwilgociowa lub przeciwwodna będzie trwale zabezpieczać konstrukcje przed destrukcyjnym wpływem wody.

Całkowicie związany i wysezonowany fundament (część naziemna pozioma - ponad gruntem) należy zabezpieczyć poprzez wykonanie izolacji poziomej, która ma zapobiec podciąganiu wody z gruntu. Powierzchnia przeznaczona pod izolowanie musi być: czysta, sucha, pozbawiona środków pogarszających przyczepność, niezmarznięta, pozbawiona ostrych krawędzi i kawern.

Izolacja pozioma

Powierzchnię poziomą fundamentu należy zagruntować przy pomocy środka gruntującego quick-mix BGR. Następnie właściwą izolację wykonać z bitumicznej powłoki uszczelniającej quick-mix BD 2K, papy termozgrzewalnej lub folii fundamentowej. Czynności związane z wykonywaniem prac izolacyjnych należy przeprowadzać zgodnie z wytycznymi zawartymi w kartach technicznych produktów quick-mix.

Izolacja pionowa

Powierzchnię pionową ścian fundamentowych należy rozpocząć od zagruntowania gruntem quick-mix BGR lub gruntem „zimowym” quick-mix BSG. Następnie wykonać właściwą izolację przy pomocy bitumicznych powłok uszczelniających quick-mix BD 1K, BD 2K lub BD 2KW (zimowa). Czynności związane z wykonywaniem prac izolacyjnych należy przeprowadzać zgodnie wytycznymi zawartymi w kartach technicznych produktów quick-mix.

Przygotowanie zaprawy V.O.R. – murowanie i fugowanie w jednym cyklu roboczym

Zawartość opakowania suchej zaprawy V.O.R. (VK Plus T, VK 01T, VM01T, VZ01T) - 25 kg zarobić z około 2,5-3,0 l wody. W przypadku mieszania ręcznego, zaprawę dokładnie wymieszać przy użyciu powszechnie dostępnych wiertarek z mieszadłem śrubowym, aż do uzyskania jednorodnej masy bez grudek. Zaprawa nadaje się do użycia po ok. 5 min. okresie dojrzewania. Podczas murowania nie dodawać dodatkowo wody do zaprawy, gdyż wpłynie ona na zmianę koloru. Zaprawę rozprowadzić równomiernie na cegłach przy użyciu kielni murarskiej. Murowanie odbywa się na pełną spoinę, wyciśnięty spomiędzy cegieł nadmiar zaprawy ściągnąć za pomocą kielni murarskiej.

Murowanie ścian budynków oraz murów pełnych

Wymagania stawiane ścianom i murom (wewnątrz i na zewnątrz)

• odpowiednia wytrzymałość na ściskanie i zginanie (nośność)
• trwałość
• mrozoodporność oraz odporność na wpływ warunków atmosferycznych
• izolacyjność cieplna, akustyczna
• ognioodporność
• sprzyjanie utrzymaniu korzystnego mikroklimatu wewnątrz pomieszczenia
• ekstensywne wytworzenie i utrzymanie
• estetyka

Wiązania cegieł w murze

Dla zapewnienia optymalnej stabilności, wytrzymałości i stateczności muru lub innych murowanych elementów, ich elementy muszą zachować przesunięcie względem siebie. Ułożenie musi odbywać się w taki sposób, aby współpraca poszczególnych elementów miała możliwość utworzenia konstrukcyjnej całości jako monolit. Tylko w taki sposób mur, poprzez zaprawę murarską, będzie mógł właściwie przenosić obciążenia obiektu. Nieprzewiązany mur, wskutek działania nierównomiernych sił, może ulec rozwarstwieniu lub nawet zawaleniu. Warstwy cegieł układa się prostopadle (na płask), prostopadle do obciążeń działających na mur. Celem zachowania optymalnego przewiązania ścian, murów i słupków, zachodzi również konieczność stosowania tzw. cegieł ułamkowych przygotowanych na budowie. Cegły ułamkowe: dziewiątka, połówka, ćwiartka, beleczka.

Murowanie „pierwszej” ściany należy rozpocząć od ułożenia „na sucho” pierwszej warstwy cegieł, celem właściwego rozmierzenia wątku fugowego, ilości cegieł itp. Pierwsza spoina pozioma jest spoiną startową – wyrównującą, która ma za zadanie wyrównać poziom (może mieć nawet kilka centymetrów). W przypadku murowania ściany osłonowej budynku mieszkalnego, przynajmniej dwie pierwsze warstwy cegieł powinny być ułożone wokół budynku, celem wyrównania następnych warstw i zachowania odpowiedniego wątku fugowego (układ wiązania).

Dalsze warstwy zaleca się wznosić pełnymi warstwami – wokół obiektu.

Innym dopuszczalnym systemem, może być system polegający na wyprowadzeniu narożników ścian wraz ze strzępiami, celem połączenia z sąsiadującymi ścianami.

W przypadku murowania ścian osłonowych wraz z wykonaną izolacją termiczną, zalecanym jest utworzenie tzw. pustki powietrznej (ok. 4-5cm). Celem zapewnienia właściwej cyrkulacji powietrza należy w 2, 3, lub 4 warstwie cegieł wykonać szczelinę, a w ostatniej warstwie wylot powietrza. Wykonuje się to przez pozostawienie pustej spoiny pionowej max. co 4 cegły; w takiej spoinie można zamontować specjalną puszkę wentylacyjno-odwadniającą ze szczelinami lub wstawić zwiniętą siatkę zbrojeniową lub pozostawić otwartą szczelinę w fudze pionowej. Należy również zwrócić uwagę, że zainstalowane okna lub inne elementy montowane w ścianach konstrukcyjnych lub znaczne wysokości ścian (pow. 6 m), zwłaszcza w budownictwie wielorodzinnym, mogą zakłócać funkcjonowanie cyrkulacji powietrza w szczelinie. W tym przypadku zalecanym jest zamontowanie dodatkowych szczelin wentylacyjnych w wyższych partiach ścian.

Oprócz zastosowania puszek wentylacyjno-odwadniających, należy uwzględnić wytworzenie dodatkowej izolacji przeciwwilgociowej i przeciwwodnej w wewnętrznej części muru, poprzez wykonanie fartucha z folii budowlanej lub papy bitumicznej na podkładzie z zaprawy murarskiej i pod odpowiednim spadku ku licu ściany wprowadzony z spoinę wraz z pozostawionym puszkami tak aby woda mogła swobodnie wypłynąć na zewnątrz. Również tego typu rozwiązanie powinno znaleźć zastosowanie w przypadku murowania parapetów zewnętrznych z cegieł, gdzie spod parapetu fartuch powinien wchodzić w spoinę poniżej ok. 2-3 cegły niżej. Parapety zewnętrzne powinny być wykonywane z cegieł pełnych. W wyjątkowych sytuacjach można zastosować cegły kratówki, jednakże cegły skrajne powinny być bezwzględnie pełnymi cegłami.

Kotwy

Nieodzownymi akcesoriami podczas murowania ścian trójwarstwowych są kotwy. Elewacje ścienne, które są ciągle obciążane parciem i siłami ssącymi wiatru, muszą zostać zespolone i wzmocnione za pomocą kotew murarskich. Ilość kotew na 1 m² elewacji jest uzależniony od sił wiatru w danej strefie, odległości od ściany nośnej, obciążenia termicznego itp. W większości przypadków - 5 kotew na 1m² elewacji jest wystarczający.

Dalsze warstwy cegieł należy dokładnie murować zgodnie z poziomem wyznaczonym poprzez sznurek murarski. Najlepiej sznur rozciągnąć pomiędzy dwoma łatami lub w spoiny wkładając gwoździe, na których po zewnętrznej stronie muru przeciąga się napięty sznur murarski. Rozpięty sznur nie tylko wyznacza poziom, ale również płaszczyznę lica murowanej ściany.

Niedopuszczalnym jest stosowanie listewek, prętów zbrojeniowych lub innych przedmiotów zastępujących poziom. Zgodnie z dobrą sztuką budowlaną, każdemu murarzowi powinny towarzyszyć oprócz kielni, sznur murarski i poziomica.

W kroku pierwszym, nakładamy zaprawę kielnią na całej powierzchni poziomej muru tzw. podstawie cegły w ilości ok. 1kg na cegłę oraz część zaprawy na najmniejszą część cegły zwanej „główka”. Tak nałożona zaprawa (w odcinku poziomym i pionowym) umożliwia murowanie pełnospoinowe. Następnie układamy cegłę i dociskamy zgodnie z wyznaczoną wysokością. Po dociśnięciu cegły, nadmiar wypływającej zaprawy należy zebrać kielnią. Po wstępnym stwardnieniu zaprawy możemy przystąpić do kształtowania fugi. Najpierw jednak zalecane jest przeprowadzenie tzw. testu kciuka, który daje nam informację czy zaprawa wykazuje pierwsze symptomy wysychania, czy jeszcze jest za świeża. Fugowanie powinno być wykonywane przy pomocy narzędzi, tzw. fugówki, giętej rurki lub trzonka drewnianego, nadających spoinie właściwy profil. Zaleca się wykonanie fugi pełnej, półokrągłej. Prace murarskie należy wykonywać jak najszybciej, na bieżąco usuwać zabrudzenia zaprawą z lica cegieł. Po zakończeniu procesu murowania, zaschnięte resztki zaprawy usunąć na sucho za pomocą szczotki.

Zabronionym jest zmywanie muru bieżącą wodą, gdyż może to spowodować powstawanie wykwitów lub wysoleń, zmianę odcienia fugi i/lub obniżenie wytrzymałości spoin na wpływ warunków atmosferycznych.

Zarobioną zaprawę należy zużyć w ciągu 1 - 2 godzin. Świeżo wzniesiony mur należy chronić przed wpływem niekorzystnych warunków atmosferycznych takich jak: mróz, porywiste wiatry, bezpośrednie promienie słoneczne oraz deszcz.

Murowanie i fugowanie w cyklu dwuetapowym

Murowanie cegieł klinkierowych w systemie dwuetapowym quick-mix HM 2a lub HM 2a T + FM T umożliwia rozłożenie procesu murarskiego na dwa etapy: murowanie oraz fugowanie. Wszędzie tam, gdzie z różnych względów, np. złych warunków atmosferycznych, wymagane jest wprowadzenie przerwy technologicznej, metoda dwuetapowa umożliwia kontynuowanie lub dokończenie inwestycji bez podejmowania ryzyka późniejszego wystąpienia niepożądanych skutków.

W przeciwieństwie do murowania jednoetapowego przy użyciu zapraw murarskich quick-mix V.O.R., system dwuetapowy opiera się na rozłożeniu murowania na murowanie wstępne/bazowe oraz uzupełnianie wątku fugowego czyli spoinowanie. Podłoże musi być nośne, czyste, wolne od kurzu oraz resztek oleju szalunkowego. Luźne części usunąć. Cegły nie mogą być zmrożone lub zamoczone. Przy ocenie podłoża należy uwzględnić wskazania obowiązujących norm i warunków technicznych.

Zaprawę rozprowadzić równomiernie na cegłach przy użyciu kielni murarskiej. Murowanie odbywa się na pełną spoinę, wyciśnięty spomiędzy cegieł nadmiar zaprawy ściągnąć za pomocą kielni murarskiej. Po wstępnej fazie wiązania zaprawy quick-mix HM 2a T, usunąć zaprawę na głębokość ok.1,5-2,0 cm od lica cegły, celem późniejszego uzupełnienia zaprawą do spoinowania quick-mix FM T. Fugowanie oraz kształtowanie fugi rozpocząć po całkowitym związaniu zaprawy HM 2a T, co z reguły następuje po upływie ok.10 dni w zależności od warunków atmosferycznych. Wyskrobywanie zaprawy powinno zacząć się od góry i od spoin pionowych, uzyskując pustą spoinę o czystych krawędziach i równomiernej głębokości. Do tego celu warto jest się zaopatrzyć w odpowiednio przygotowane narzędzie np. stara stalowa fugówka. Należy pamiętać, aby wszelkie metalowe narzędzia używane w kontakcie z zaprawami cementowymi były nierdzewne.

Po usunięciu pozostałych resztek zaprawy murarskiej z wątku fugowego, całą murowaną powierzchnię należy oczyścić na sucho za pomocą np.: miękkiej szczotki lub przy pomocy sprężonego powietrza. Nie należy używać do tego wody np.: myjki ciśnieniowej. Wprowadzenie dużej ilości wody pod ciśnieniem spowoduje długotrwałe zawilgocenie całej przegrody ściany.
Technologia spoinowania wymaga zastosowania odpowiednich narzędzi. Do wypełniania wątku fugowego zaprawą quick-mix FM T należy użyć specjalnej wąskiej kielni, tzw. spoinówki. Szerokość fugi determinuje szerokość użytej fugówki (najczęściej stosowany zakres szerokości fugi to 10-16 mm).

Celem uniknięcia przebarwień, grubość fug musi być stała. Puste przestrzenie w strukturze muru należy uzupełnić zaprawą murarską quick-mix HM 2a lub HM 2aT. Przed rozpoczęciem prac, zwilżyć podłoże. Celem uniknięcia różnicy w odcieniach spoin, należy stosować stałą ilość wody zarobowej na 25 kg suchej zaprawy FM T. Również stały postęp prac jest podstawowym warunkiem utrzymania jednolitej barwy spoin. Tak przygotowaną partię zaprawy należy zużyć w ciągu 1 godziny.

Aplikacja zaprawy FM T następuje za pomocą fugówki ze stali szlachetnej, kwasoodpornej. Fugę wpasować metodą „świeże na świeże” i mocno ją zagęścić. Uzupełnianie fug powinno być rozpoczęte od góry do dołu i od fugi poziomej, później pionowej. Zaleca się wykonanie fugi pełnej, półokrągłej – wklęsłej. Świeżą fugę utrzymać w stanie wilgotnym, celem uniknięcia „spalenia” się zaprawy. Prace należy prowadzić z dużą starannością, by nie zabrudzić powierzchni cegieł oraz przy użyciu czystych i nierdzewnych narzędzi.

Świeżą zaprawę należy chronić przed wpływem niekorzystnych warunków atmosferycznych takich jak (mróz, porywiste wiatry, bezpośrednie promienie słoneczne oraz deszcz). Prace należy wykonywać w temperaturze powietrza i podłoża od +5ºC do +25ºC. Brak należytej dbałości o zachowanie optymalnych warunków podczas prac murarskich, może być przyczyną tworzenia się wykwitów.

Całkowite wypełnienie spoiny zapewnia swobodne spływanie po murze wody z opadów atmosferycznych i szybkie wysychanie muru po ustaniu deszczu.

Ważne wskazówki dot. murowania i spoinowania

• Zaleca się przed rozpoczęciem prac, sprawdzić odporność elementów klinkierowych na przebarwienia.
• Końcowy wygląd spoiny może różnić się w zależności od rodzaju narzędzia użytego do obróbki.
• W przypadku dwóch lub więcej szarż należy mieszać między sobą worki lub cegły z różnych szarż.
• Dobierz właściwy rodzaj zaprawy w odniesieniu do nasiąkliwości cegły.
• Zabezpiecz cegły, z których będziesz murował, przed zawilgoceniem.
• Przygotowując zaprawę, stosuj się ściśle do instrukcji stosowania.
• Zaleca się stosować produkty z jednej szarży produkcyjnej (cegły, płytki i zaprawę).
• Nie dodawaj do zaprawy żadnych dodatków ani domieszek, chyba że w instrukcji stosowania wymieniono taką możliwość.
• Pamiętaj o właściwym wykonaniu izolacji poziomej – zabezpieczy ona wznoszony element przed podciąganiem wilgoci.
• Prowadź prace w optymalnych warunkach (od +5 °C do +25 °C), przerywając je natychmiast w razie wystąpienia opadów atmosferycznych.
• Gotowa spoina powinna być zlicowana z cegłą.
• Murując i fugując w jednym cyklu – pamiętaj, że profilowanie fugi powinno nastąpić we właściwym momencie (pomoże Ci w tym tzw. test kciuka).
• W należyty sposób zagęszczaj spoinę w narożach.
• Przerywając prace, ZAWSZE pozostaw murowany element zabezpieczony przed opadami i nadmiernym nasłonecznieniem, okrywając go folią.
• Pamiętaj jednak, aby folia umożliwiała swobodną wentylację murowanego elementu.

Ochrona świeżo wzniesionych murowanych elementów

Po zakończeniu wszelkich prac murarskich, chroń gotowe elementy przez co najmniej 28 dni. W czasie pierwszego najważniejszego tygodnia od wymurowania, spoinowania, elementy wykonane z cegieł klinkierowych i elewacyjnych należy chronić poprzez osłanianie folią lub plandeką przed opadami atmosferycznymi. Natomiast przed nadmiernym nasłonecznieniem i nagrzewaniem się, należy mur chronić siatkami elewacyjnymi. Niedopuszczalnym jest zakrywanie szczelnie wszelkich murowanych elementów np.: ściśle przylegającymi foliami typu „strecz”. Wszelkie nakrycia i zabezpieczenia w postaci plandek, powinny zapewnić swobodną cyrkulację powietrza i nie dopuścić do bezpośredniego zamoczenia oraz powstawania pod folią zjawiska tzw. kondensatu.

Czyszczenie powierzchni po pracach murarskich

Ewentualne zabrudzenia należy czyścić na bieżąco, tylko na sucho – za pomocą miękkiej szczotki lub suchej szmatki. Czyszczenie elewacji należy wykonywać od góry do dołu. Zabrudzenia, które nie zostaną usunięte w porę, można próbować usunąć przy pomocy twardszych szczotek (nie drucianych) na sucho lub, jeśli taki sposób czyszczenia nie przyniesie efektów, za pomocą środka czyszczącego quick-mix KSE.

Środek czyszczący quick-mix KSE jest środkiem gotowym do użycia. Nie należy go rozcieńczać! Zabrudzone powierzchnie betonowe i murowane spryskać płynem quick-mix KSE za pomocą spryskiwacza. Podczas spryskiwania naprawianej powierzchni plamy, zacieki, wykwity zaczynają się „pienić”. Może się okazać, że czynność tę będzie trzeba kilkakrotnie powtórzyć, aby plamy całkowicie zostały usunięte. Działanie płynu KSE można wspomóc szorując spryskane miejsce zwykłą szczotką, po czym spłukać czystą wodą. Podczas stosowania płynu na powierzchniach murowanych, ściany należy wcześniej zwilżyć. Wszystkie inne nienaprawiane powierzchnie muszą zostać odpowiednio zabezpieczone. Prace należy wykonywać w temperaturze powietrza i podłoża od +5°C do +30°C.

Impregnacja powierzchni

Po całkowitym związaniu i wyschnięciu wymurowanych elementów dodatkowo można poprawić właściwości hydrofobowe na powierzchni cegieł i fug. Impregnacje powierzchniowe stosowane na zewnątrz nie są trwałym środkiem zapobiegającym przed penetracją wody. W zależności od warunków atmosferycznych, pór roku – środki impregnujące mogą tracić na swojej skuteczności. Aby zapewnić impregnowanej powierzchni długotrwałą ochronę przed wodą, należy powtarzać cyklicznie impregnowanie.

Zalecanym środkiem impregnującym jest quick-mix IWA koncentratem wodorozcieńczalnym na bazie mikroemulsji siloksanowo -silikonowej – niezawierającym rozpuszczalników. Nadaje się do stosowania od wewnątrz i na zewnątrz budynków. Podłoże musi być czyste, suche, nośne i nasiąkliwe, wolne od środków antyadhezyjnych takich jak olejów szalunkowych, wosków, wymalowań, środków polerskich. Położami nadającymi się do impregnacji są: podłoża mineralne takie jak beton, z płyt betonowych wzmacnianych włóknem, tynki wapienne, cementowo-wapienne, cegły ceramiczne i klinkierowe (o nasiąkliwości co najmniej ≥ 6%. Nie zaleca się stosowania na stare dyspersyjne powłoki malarskie.

W zależności od nasiąkliwości podłoża (impregnowanie cegieł lub płytek powinno być stosowane do materiałów, których nasiąkliwość jest większa niż 6%) roztwór nanieść obficie na impregnowaną powierzchnię w 1 lub 2 cyklach - mokre na mokre – nanosić równomiernie unikać nadmiaru roztworu na powierzchni. Podczas mieszania chronić oczy, nosić okulary. Nie dolewać wody do koncentratu, tylko koncentrat do wody. Nigdy na odwrót ! - Narzędzia: nanosić szczotką malarską lub wałkiem. Mieszanie: środek impregnujący quick-mix IWA rozcieńczyć w 10 jednostkach objętości czystej wody. Koncentrat wlać do wody i wymieszać. W trakcie stosowania oraz całkowitego czasu schnięcia temperatura dla powietrza i podłoża nie może być niższa niż +5°C oraz wyższa od +30° C.

Odbiór robót

• sprawdzenie zgodności wykonanych robót murarskich z dokumentacją projektową
• zbadanie zastosowanych materiałów budowlanych pod kątem: atestów, aprobat technicznych i zapisów w dzienniku budowy
• sprawdzenie poszczególnych wbudowanych elementów odpowiadających: wytycznym i zaleceniom producenta pod kątem prawidłowości i staranności wykonania prac
• wykonania fundamentów
• zastosowania izolacji poziomych i/lub pionowych przeciwwodnych fundamentu
• prawidłowego wykonania wypełnienia słupków nośnych i zbrojenia konstrukcji
• szerokość spoin pionowych i poziomych
• wiązanie elementów muru
• zamocowanie obróbek blacharskich i kotew
• zamocowanie daszków i zwieńczeń słupków i murów
• wykonanie i uszczelnienie uwzględnionych dylatacji

10 Zasad dobrego murowania

1. Dobierz właściwy rodzaj zaprawy w odniesieniu do nasiąkliwości cegły.
2. Dbaj o to, aby zaprawa nie zamokła.
3. Do suchej zaprawy dolewaj zawsze właściwą ilość wody.
4. Dobrze wymieszaj zaprawę.
5. Niczego nie dodawaj do zaprawy.
6. Pamiętaj o właściwym wykonaniu izolacji.
7. Muruj w jednym cyklu wraz ze spoinowaniem.
8. Spoinuj we właściwym momencie – test kciuka. Zalecane wykonanie fugi półokrągłej.
9. Przykrywaj wymurowane elementy po zakończeniu prac, pozostaw przestrzenie wentylacyjne.
10. Nie muruj w trakcie deszczu, mrozu i w niewłaściwej, zbyt niskiej lub wysokiej temperaturze.

Igor Gorzelski
Quick-Mix